Maktaba Wahhabi

701 - 702
کما روی البخاری عن عائشۃ رضی اللّٰه عنہا قالت دخل علی بریرۃ و ھی مکاتبۃ، فقالت: یا أم المؤمنین اشتریني فإن أھلی یبیعوني فأعتقیني، قالت نعم قالت: أھلي لا یبیعوني حتی یشترطوا ولائي، قالت: لا حاجۃ لي فیک، فسمع ذلک النبي صلی اللّٰهُ علیه وسلم أو بلغہ فقال: ما شأن بریرۃ؟ فقال: اشتریھا فأعتقیھا، و یشترطوا ما شاء وا، قالت: فاشتریتہا فأعتقتہا، و اشترط أھلہا ولائھا، فقال النبي صلی اللّٰه علیہ وسلم : الولاء لمن أعتق و إن اشترطوا مائۃ شرط۔ انتھی۔ الحاصل قاعدہ ’’إذا فات الشرط فات المشروط‘‘ در امر نکاح نیز بجا و درست و سراسر صحیح است ، بشرطیکہ شرط صحیح و مما یقتضیہ العقد باشد ، و در صورت مسئولہ چنین است زیراکہ اقرار مرد ناکح بمذہب اہلسنت در معرض شرط واقع شدہ، وکدام شرط ازیں صحیح تر و واجب الاداء خواہد گشت؟ چہ این شرط شرط الکفاۃ فی الدین است، و اعتراض معترض از جادۂ انصاف متجاوزگشتہ لائق قبول نماند۔ کاش معترض اگر در ہر دو جواب بہ عین انصاف نظر نمودے، بلکہ درعبارت علامہ د میاطی ہم تامل فرمودے، از این چنین غلط فاحش و زلل فاش محفوظ ماندے، چہ علامہ دمیاطی خود شروط را بقید فاسد ولا یقتضیہ العقد مخصوص و مقید ساختہ می گوید کہ: ’’قولہ کان لھا الخیار فیہ أن ما ذکر شرط لا یقتضیہ العقد، فیصح النکاح ویبطل الشرط، لأن النکاح مما لا یبطل بالشروط الفاسدۃ‘‘ الخ واللہ اعلم و علمہ اتم۔ ابو الطیب محمد شمس الحق 5۔ میت کی پیشانی پر بسم اللہ لکھنا: سوال : بر پیشانی میت بسم اللہ از انگشت نوشتن و چیزے از قسم تبرک مثل پردہ مکہ معظمہ بر کفن میت بستن جائز است یا نہ؟ جواب : بسم اللہ نوشتن از انگشت بر پیشانی میت از کتاب اللہ تعالیٰ و سنت رسول اللہ صلی اللہ علیہ وسلم و اجماع امت و قیاس مجتہدین ثابت نیست، و ہر چہ کہ ازیں ادلہ اربعہ ثابت نہ باشد کردنش روا نیست، و ہم چنین ادعیہ و اذکار نوشتن بکفن یا عمامہ یا دیگر اعضائے میت ہم جائز نیست۔ واگر گوئی کہ در بعض کتب فقہ روایت جواز ہم یافتہ می شود ، پس چگو نہ عدول ازاں کردہ شود؟
Flag Counter