الحسین بن علي حین ولدتہ فاطمۃ بالصلاۃ‘‘ رواہ أبوداود والترمذي۔
وگفت ترمذی: ’’ھذا الحدیث صحیح و العمل علیہ‘‘
و شیخ الاجل محدث الہند ولی اللہ الدہلوی در حجتہ اللہ البالغۃ گفتہ:
’’وأذن رسول اللّٰه صلی اللّٰهُ علیه وسلم في أذن الحسین بن علي حین ولدتہ فاطمۃ بالصلوۃ۔ أقول: السر في ذلک ما ذکرنا في العقیقۃ من المصلحۃ الملیۃ فإن الأذان من شعائر الإسلام و أعلام الدین المحمدي، ثم لا بد من تخصیص المولود بذلک الأذان، ولا یکون إلا بأن یصوت بہ في أذنہ، وأیضا قد علمت أن من خاصیۃ الأذان أن یضر منہ الشیطان، والشیطان یؤذي الولد في أول نشأتہ‘‘ انتھی۔
و ابن عابدین درباب اذان رد المحتار گفتہ:
’’لا یسن لغیرھا أي من الصلاۃ و إلا فندب للمولود‘‘ انتھی۔
پس جائز است کہ صرف اذان دہد بلااقامت، یا اذان و اقامت ہر دو ، لیکن ضرور است کہ بمقابل گوش مولود اذان بگوید کہ آواز آن بگوش او رسد ، و آنکہ درین دیار اکثر جامعمول ست کہ موذن را دور می دارند از مولود ، و اذان می گویانند و بعض قبل از ولادتِ مولود اذان می دہند، و بعض چند بار اذان می گویند ، این ہمہ اصلی ندارد ، ہرچہ طریقہ مسنون بود بالا گذشت کہ بعد ولادت ولد اذان بگوش راست و اقامت بگوش چپ یکبار بگوید۔ ہمیں مفہوم می شود از ظاہر احادیث۔
و مستحب است کہ بعد از تولد مولود مرد صالح در د ہن ولد تحنیک کند، یعنی خرمائی خائیدہ لعاب دہنِ خود اندر دہن او بمالد، تاچیزی ازلعاب درشکم او رود، و اگر خرمائی میسر نیاید تاچیزے کہ مثل او در شیرینی باشد مضغ کردہ در دہنش بدہد، و جائز است کہ تحنیک کنندہ مرد باشد یا زن مگر اولی و انسب است کہ عالم فاضل یا صالح باشد، و اگر نباشد تاہم جائز است ، و مستحب است کہ تحنیک کنندہ برائے ولد دعائے خیر و برکت دہد۔
چنانکہ امام ابی عبداللہ محمد بن اسمعیل بخاری در صحیح خود روایت فرمودہ:
’’عن أبي موسی قال: ولد لي غلام فأتیت بہ النبي صلی اللّٰه علیہ وسلم فسماہ إبراھیم فحنکہ بتمرۃ، ودعا لہ بالبرکۃ، و دفعہ إلي، وکان أکبر ولد أبي موسی‘‘
|