Maktaba Wahhabi

681 - 702
کذا في أسد الغابۃ فخطب الناس قبل الفطر بیومین، یعلمھم زکاۃ الفطر، فکان ذلک قبل أن تفرض زکاۃ الأموال‘‘ انتھی۔ و حالانکہ این چنین نیست کہ وجوب صدقہ فطر ساقط شدہ، بلکہ در زمانہ نبی صلی اللہ علیہ وسلم صدقہ فطر دادہ می شد، وہم در زمانہ صحابہ کرام، چنانچہ ہمین است مذہب حضرت علی و دیگر اصحاب مثل عمر و ابن عمر و جابر و عائشہ وغیرہم رضی اللہ عنہم ، چنانکہ در بخاری شریف مذکور است۔ و نزد امام ابی حنیفہ واجب است، و نزد ائمہ ثلثہ فرض است۔ چنانکہ در قسطلانی شرح بخاری مسطور است۔ واز ابن عمر رضی اللہ عنہما روایت کردہ: ’’قال: فرض رسول اللّٰه صلی اللّٰهُ علیه وسلم صدقۃ الفطر صاعا من شعیر أو صاعا من تمر، علی الصغیر والکبیر والمملوک‘‘ رواہ البخاري۔ این است جواب از روایت دار قطنی و بیہقی و ابن عدی و ابن المبارک، وہمین است جواب روایت موطا امام محمد۔ و اما قول ابراہیم نخعی کہ: ’’کانت العقیقۃ في الجاھلیۃ، ثم جاء الإسلام فرفضت‘‘ مسلم نیست بلکہ مخالف احادیث صحیحہ است ،چہ بالا از احادیث صحیحہ ثابت شدہ است کہ در اسلام ہم حکم عقیقہ باقی ماندہ، و رسول اللہ صلی اللہ علیہ وسلم عقیقہ فرمود، چندین کسائر او صحابہ کرام بعمل آوردند، و تواند کہ امام نخعی را احادیث عقیقہ نہ رسیدہ باشد، پس قول ایشان صلاحیت ناسخیت احادیث مرفوعہ صحیحہ نمی دارد۔ وقطع نظر ازین راوی ابراہیم نخعی حماد بن ابی سلیمان اند، و محدثین در ایشان کلام کردہ اند۔ شیخ العلامہ حافظ شمس الدین ذہبی در میزان الاعتدال فی نقد الرجال گفتہ: ’’حماد بن أبي سلیمان، تکلم فیہ للإرجاء، وقال أبو حاتم۔ صدوق لا یحتج بہ، وقال أبو الملح الرقي: قدم علینا حماد فخرجت إلیہ، فإذا علیہ ملحفۃ معصفرۃ، وقد خضب بالسواد، فلم أسمع منہ، وعن الأعمش قال: حدثني حماد بحدیث عن إبراھیم، وکان غیر ثقۃ، و قال مرۃ ثانیۃ: ما کنا نصدقہ‘‘ انتھی۔ و حافظ الحدیث شیخ ابن حجر عسقلانی در تہذیب تہذیب الکمال فی اسماء الرجال گفتہ: ’’قال النسائي: ثقۃ إلا أنہ مرجیٔ، و قال أبو نعیم عن عبد اللّٰه بن حبیب بن
Flag Counter