Maktaba Wahhabi

663 - 702
’’قال الطیبي: یحتمل أن یکون لفط ما سأل عنہ والد في مولود و أحب أن أعق عنہ فما تقول؟ فکرہ النبي صلی اللّٰهُ علیه وسلم لفظ ’’أعق‘‘، لأنہ لفظ مشترک بین العقیقۃ و العقوق، و قد تقرر في علم الفصاحۃ الاحتراز عن لفظ یشترک فیہ معنیان، أحدھما مکروہ، فیکون الکراھۃ راجعۃ إلی ما تلفظ بہ لا إلی نفس العقیقۃ‘‘ انتھی۔ و شیخ عبدالحق در شرح سفر السعادت گفتہ: پیغمبر صلی اللہ علیہ وسلم این نام را مکروہ میداشت، چنانکہ در موطا از زید بن اسلم ازیکی اصحاب آوردہ کہ گفت کسی سوال کرد ازان حضرت صلی اللہ علیہ وسلم از عقیقہ فرمود : من عقوق را دوست نمی دارم ، چون این لفظ از عقوق والدین کہ از اشد کبائراست یاد می داد، ذکر آن مکروہ داشت ۔ و در روایت احمد و نسائی و ابو داود از عمرو بن شعیب عن ابیہ عن جدہ آمدہ کہ خدا دوست نمی دارد عقوق را، و چون صحابہ کراہت این لفظ از آنحضرت صلی اللہ علیہ وسلم فہمیدند ادای این مقصود بعبارتی دیگر کردند، و گفتند نسک یعنی ذبح از فرزندان بکنم، فرمود ہر کہ دوست می دارد کہ نسکی از فرزندان بکند باید کہ از پسردو گو سفند و از دختریک گوسفند۔ انتہی۔ و مثالش آرند کہ چنانکہ تعبیر نکند صلوۃ عشا را بہ عتمۃ اللیل ،اگرچہ ہر دو اتحاد در معنے دارند چرا کہ کفار صلوۃ عشا را بہ صلوۃ عتمہ تعبیر می کردند، و رسول اللہ صلی اللہ علیہ وسلم از اقتداء ایشان منع فرمود، پس ہمچنین عقیقہ و نسیکہ اگرچہ در معنی ہر دو متحد اند، لیکن اطلاق لفظ عقیقہ از جہت اشتباہ مکروہ داشت، چنانکہ سندش گذشت۔ و بعض از اہلِ علم برانند کہ قول وی صلی اللہ علیہ وسلم ’’لا أحب العقوق‘‘ ازان جہت نیست کہ مکروہ دانست لفظ عقیقہ را، چہ اگر این مکروہ بود خود رسول اللہ صلی اللہ علیہ وسلم باین لفظ تلفظ نفرمود، باآنکہ دربسیاری از احادیث این لفظ واقع است، مثل: ’’مع الغلام عقیقۃ‘‘ رواہ البخاري۔ و مثل: ’’الغلام مرتھن بعقیقتہ‘‘ رواہ الترمذي۔ پس معلوم شد کہ قول وی صلی اللہ علیہ وسلم ’’لا أحب العقوق‘‘ باین وجہ نیست۔
Flag Counter