|
خلوت کرد بار گرفت حوا باری سبک پس آمد و رفت کردبآن بارسبک بعد ازان چون حوا گران بار شد بآن بارے کہ درشکم او بود یعنی فرزند بزرگ شد ہر دو دعا کردند بجناب پروردگار خویش کہ اگر فرزندی شائستہ بدہی ما را باشیم از شکر کنندگان پس چون داد خدا تعالیٰ ایشاں را فرزندی شائستہ گردانیدند آدم وحوّا برائے خدا شرکتے یعنی شریکے ساختند در اسم درآنچہ داد اولاد آدم و حوا را نہ در عبادت یعنی بدل کردند عبداللہ را بعبدالحارث پس بلند قدر است خدا از انچہ شریک مقرر می کنند۔کذا فی فتح الرحمن وتفسیرحسینی بتغیر۔
و در تفسیر جلالین گفتہ:
}ھُوَ الَّذِیْ خَلَقَکُمْ مِّنْ نَّفْسٍ وَّاحِدَۃٍ} أي آدم {وَ جَعَلَ مِنْھَا زَوْجَھَا} حواء {لِیَسْکُنَ اِلَیْھَا} و یألفھا {فَلَمَّا تَغَشّٰھَا} جامعھا {حَمَلَتْ حَمْلًا خَفِیْفًا} النطفۃ {فَمَرَّتْ بِہٖ} ذھبت وجاء ت لخفتہ {فَلَمَّآ اَثْقَلَتْ} بکبر الولد في بطنہا وأشفقا أن یکون بھیمۃ {دَعَوَا اللّٰہَ رَبَّھُمَا لَئِنْ اٰتَیْتَنَا} ولدا {صَالِحًا} سویا {لَنَکُوْنَنَّ مِنَ الشّٰکِرِیْنَ} لک علیہ {فَلَمَّآ اٰتٰھُمَا} ولدا {صَالِحًا جَعَلَا لَہٗ شُرَکَآئَ} و في قراء ۃ بکسر الشین والتنوین أي شریکا {فِیْمَآ اٰتٰھُمَا} بتسمیتہ عبد الحارث ولا ینبغي أن یکون عبدا إلا لہ، ولیس بإشراک في العبودیۃ لعصمۃ آدم، روی سمرۃ عن النبي صلی اللّٰهُ علیه وسلم قال: ولما حملت حواء طاف بھا إبلیس، وکان لا یعیش لھا ولد فقال: سمیہ عبد الحارث، فإنہ یعیش، فسمتہ فعاش فکان ذلک من وحي الشیطان، وأمرہ، رواہ الحاکم وقال: صحیح، والترمذي وقال: حسن غریب انتھی۔
پس ازین آیہ کریمہ صاف واضح شدہ کہ خود را عبد غیر خدا گفتن خواہ عبد انبیاء علیہم السلام یا اولیاء، رضی اللہ عنہم باشد یا شیاطین و اصنام باشد ہم شرک است، واین را شرک فی التسمیہ گویند، زیراکہ نزد خدائے تعالیٰ بس ناپسندیدہ است کہ با وے دیگران راشریک کردہ شود، و ظاہر است کہ بہ تسمیہ عبدغیر خدائے تعالیٰ ہمیں مقصود می باشد کہ ترقی درجات و عمرش شود، و این صریح شرک است ۔و اگر مقصود این نباشد تاہم خالی از بوئی شرک نیست۔ لہٰذا رسول اللہ صلی اللہ علیہ وسلم فرمود کہ تحقیق شما خواندہ خواہید شد
|